در این مطلب به نکاتی در مورد انتخاب کابل مناسب پرداخته ایم. هر کابلی با سطح مقطع معین قادر به انتقال جریان مشخص می باشد که اگر از آن حد بیشتر گردد، باعث کوتاه شدن عمر و یا سوختن کابل و بروز حوادثی خواهد شد. لذا در طراحی یک شبکه باید سه اصل زیر رعایت شود :
الف ) جریان برق از حد مجاز جریان کابل تجاوز نکند.
ب ) افت ولتاژ نباید بیشتر از حد مجاز گردد.
پ ) درباره سطح مقطع انتخاب شده از نظر افت توان ، محاسبات اقتصادی صورت گیرد.
انتخاب کابل مناسب و چگونگی استفاده از کابل
نگهداری و استفاده صحیح هر وسیله ای از جمله کابل باعث افزایش طول عمر آن خواهد شد که در این خصوص باید به چند نکته مهم زیر توجه نمود :
۱- کابل پلاستیکی(PVC) را نباید در زمستان (درجه حرارت کمتر از صفر باشد) کابل کشی نمود. اگر در چنین مواقعی لازم به کابل کشی بود باید قبلاً قرقره کابل را در اتاق یا انبار گرم نمود و سپس فوراً آن را مورد استفاده قرار داد.
۲- اگر کابل در خاک گذاشته شود ، باید گودالی به عمق cm ۷۰ حفر گردد و کمی خاک نرم در آن ریخته و پس از گذاشتن کابل به اندازه ۲۰ سانتی متر خاک نرم روی کابل ریخت و روی آن را آجر قرار داد و بعد داخل گودال را با خاک معمولی پر کرد.
۳- هنگام نصب کابل نباید شعاع خمش کابل از ۱۵-۱۲ برابر قطر خارجی آن کمتر باشد.
انواع کاربرد
الف ) کابل های مورد مصرف در ساختمان :
در ساختمان داخلی این کابل ها اغلب از هادی مسی و عایق و غلاف P.V.C استفاده می شود.
ب ) زمینی :
برای کابل کشی در داخل خاک اغلب از کابل با هادی مسی و عایق و غلاف P.E.T استفاده می شود که در صورت نیاز کابل فوق به سیم با نوار فولادی مسلح می گردد.
ج ) هوایی :
از کابل های هوایی با سیم مهار فولادی در مکان هایی که نیاز است که کابلبر روی تیرهای برق آویزان گردد از کابل های هوایی استفاده می شود. که در این کابل ها یک سیم رشته ای از جنس فولاد گالوانیزه به موازات کابل قرار گرفته به صورت مشترک یک غلاف از مواد پلی اتیلن روی آن ها کشیده می شود. (کابل فوق توسط گیره های مخصوص به تیرها نصب می گردد).
انتخاب کابل مناسب و تعیین محل عیب در یک کابل
برای تعیین این عیب در زمین ، روش های مختلفی وجود دارد که با توجه به نوع عیب تعیین می شود.
سه عیبی که ممکن است برای یک کابل پدید آید به شرح زیر است :
- اتصال کوتاه بین دو یا چند هادی کابل.
- اتصال یک یا چند هادی کابل به غلاف فلزی کابل (اتصال زمین).
در این دو حالت باید به قرار زیر عمل نمود :
ابتدا با انجام یک سری اندازه گیری های مقدماتی و اولیه نوع عیب را مشخص کرد تا بعد بتوان نسبت به رفع آن اقدام نمود.
برای تشخیص اتصال کوتاه و اتصال زمین ابتدا باید ابتدا و انتهای کابل را از مصرف کننده باز نمود و آن ها را نسبت به یکدیگر و نسبت به زمین طوری عایق کرد که احتمال اتصال دوباره وجود نداشته باشد. بعد یکی از سرهای مگر(MEGER) را به روپوش فلزی کابل با زمین وصل نمود و سر دیگر را به تک تک هادی های کابل وصل نمود که در هر صورت با چرخاندن دسته مگر ، باید مقاومت اندازه گیری شده ، چندین مگا اهم باشد که در غیر اینصورت (کمتر از این مقدار بود) بیانگر اتصال داشتن هادی به زمین است.
در صورت نشان دادن مقاومت صفر یا چند کیلو اهم بین دو هادی بیانگر وجود اتصالی بین دو هادی خواهد بود.
- پارگی یا قطع شدگی هادی کابل.
برای تشخیص این عیب باید ابتدا و انتهای کابل را از مدار باز نمود و بعد در یک سر کابل تمامی هادی ها را به یکدیگر اتصال کوتاه کرد و سپس با اندازه گیری مقاومت هادی ها در طرف دیگر کابل (به وسیله اهم متر) می توان قطع شدگی را تشخیص داد.
انتخاب کابل مناسب و روش شناسایی سیم و کابل مرغوب
۱-سطح بیرونی سیم و کابل باید صاف و فاقد هرگونه فرورفتگی و برجستگی باشد (موج دار بودن سطح سیم وکابل‌های غیرقابل انعطاف ایراد محسوب نمی‌شود).
۲-قطر زیاد عایق یا غلاف سیم وکابل دلیلی مبنی بر مرغوب بودن آن محصول نیست متأسفانه برخی از تولیدکنندگان با کاستن از وزن مس لازم در سیم و کابل (با کاستن تعداد رشته‌های مس یا قطر رشته‌های مس) و افزودن به قطر عایق یا غلاف سبب می‌شوند وزن محصول مناسب به نظر برسد اما این محصول قابلیت استفاده برای مورد طراحی شده را نخواهد داشت و در صورت استفاده سبب بروز آتش‌سوزی یا مشکلات دیگر می‌شود.
۳-هنگامی که سیم را از مقطع برش می‌زنیم (توسط سیم چین یا تیزبر) باید هادی (مس) در مرکز عایق قرار گرفته باشد که اصطلاحاً به آن سنتر بودن هادی گفته می‌شود.
۴-هنگامی که کابل را از مقطع برش می‌زنیم باید غلاف به گونه‌ای سیم‌ها را دربرگرفته باشد که ضخامت غلاف در اطراف سیم‌ها مساوی باشد که اصطلاحاً به آن سنتر بودن سیم‌ها گفته می‌شود.
۵-عایق سیم هنگام جداسازی از هادی (مس) باید به آسانی و به صورت کشسان از روی مس جدا گردد.
۶-در مورد کابل‌ها باید دقت نمود که جداسازی سیم‌ها از هم و از غلاف کاملاً آسان انجام پذیرد.
۷-در رابطه با سیم و کابل‌های مسی (که مورد بحث این نوشته می‌باشد)
هادی مس باید شرایط زیر را داشته باشد:
الف-از مس خالص نرم شده (آنیل شده) تهیه شده باشد.
ب-سطحی کاملاً شفاف و براق داشته باشد.
ج-اکسید نشده باشد (رشته‌های مس سیاه نباشند).
د-قابل انعطاف باشد (با خم و راست شدن سیم، رشته‌های هادی نشکند).
ه-به اندازه کافی و طبق جداول استاندارد برای هر مقطع سیم، مس مصرف شده باشد (کم بودن میزان مس سبب می‌شود مقاومت هادی به نسبت استاندارد آن مقطع زیاد باشد و استفاده مازاد آن سبب هدر رفتن فلز گران‌بهای مس می‌شود و در نتیجه قیمت تمام شده سیم یا کابل افزایش می‌یابد).
